Kinderen willen nogal eens uitwaaieren met hun gedrag en gedachten. Je zou ze wat kunnen laten focussen, bijvoorbeeld met gedichten met rijmdwang. Maar misschien is het wel leuker te kijken of ze met een taalspel zinnen of zelfs verhalen kunnen maken met één enkele klinker. Dat leidt (uiteraard) tot discussies over de vraag of de Y al dan niet een klinker is (in “baby” wel, maar in “yoghurt” niet), maar dat terzijde. 

E-vertelsels 

Na wat klassikale oefeningen kunnen de resultaten bemoedigend zijn. Zo maakte de hoogbegaafde Romijn uit groep 7 een e-vertelsels van woorden waar alleen de klinker “e” in staat:

“We hebben wel zeven neefjes, en ze eten veel. Met het kerstfeest hebben we echt heel veel vers eten gegeten. En geen enkel neefje heeft te vrezen eten te vergeten.”

Er moet meer ge-aad worden!

Het kan ook met een a, wat, geïnspireerd op schrijver Anna van Praag tot de volgende Anna-praat kan leiden: 

Anna van Praag haat Ara’s. Mag dat?
Ja, dat mag.
Anna van Praag jaagt Ara’s. Mag dat?
Ja, dat mag.
Anna van Praag kaakt acht Ara’s. Mag dat?
Wat? Wat? Kaakt Anna van Praag acht Ara’s?
Ja. Anna van Praag kaakt acht Ara’s.
Bah, Anna! Bah!

Klinkeren of Lipogram

Klinkeren is een goede naam voor het spel, maar formeel heet zo’n tekst een lipogram, dat zoveel betekent dat iets verboden wordt. Een a-lipogram betekent dat een woord geen a’s bevat. Een a-i-o-u-y-lipogram betekent dat de enige klinker die wel gebruikt mag worden de letter e is. In het boek “Opperlans!” (van Battus) wordt deze versie spelenderwijs een e-legende genoemd. Een e-i-o-u-y-lipogram staat daar bekend als een a-saga.
E-legendes zijn redelijk goed te doen. Je kunt alle lidwoorden gebruiken, en nogal wat voegwoorden en werkwoorden. Bij a-saga’s (of erger, u-klussen) moet je bijna altijd d’apostrof als weinig fraaie noodgreep gebruiken. 

Des te taalvaardiger de kinderen zijn, des te ingewikkelder de opgaven kunnen zijn, en des te langer de teksten kunnen worden.

En waar is dit goed voor?

Het is een speelse oefening in woordzoeken, zinbouwen en verhaalbrouwen met beperkte middelen.